Heb je chronische pijn, dan staat je lichaam lange tijd in de ‘alarmstand’. Je wordt dan steeds gevoeliger voor pijn. Hoe zit dit precies en wat kun je eraan doen?
Sensitisatie
Pijn is een alarmsignaal van je lichaam. Als je pijn hebt, komen allerlei systemen in je lichaam in actie om je te beschermen. Denk aan spieren die zich aanspannen zodat je je hand uit het vuur haalt en zenuwen die gevoeliger worden zodat je je verzwikte enkel rust geeft. Dit noemen we acute pijn. Zodra de oorzaak van de pijn weg is, zal de pijn verdwijnen.
Als de pijn langer aanhoudt, noemen we dat chronische pijn. Soms houdt de pijn aan zonder dat er een duidelijke oorzaak is. Of omdat de oorzaak van de pijn nog steeds aanwezig is, bijvoorbeeld als je een hoofdpijnaandoening hebt. Het ‘alarmsysteem’ staat dan continu op scherp. Het brein maakt steeds sneller pijnprikkels aan. Je wordt daardoor extra gevoelig voor pijn. We noemen dat proces sensitisatie.
Dit merk je in je hele lichaam. Bijvoorbeeld in de spieren. Grote spieren raken vermoeid en kleine spieren verzwakken. Ook het hormoon-, immuun- en zenuwsysteem raken van slag. Zenuwen blijven te lang gevoelig waardoor mensen met langdurige pijn meer prikkels doorkrijgen en deze prikkels ook minder goed kunnen verwerken. Normale aanrakingen, licht of geluid kunnen dan geleidelijk aan ‘bedreigend’ worden.
Ook het immuunsysteem kan te sterk gaan reageren op bepaalde patronen. Dit kun je onder andere merken door algehele spanning in je lijf, vermoeidheid of een veranderd slaapritme.
Eerdere traumatische ervaringen (zoals het meemaken van een ernstige ziekte of fysieke mishandeling) maken de kans op sensitisatie groter. Herinneringen aan onverwerkte traumatische ervaringen kunnen lichamelijke klachten zoals pijn in stand houden doordat het brein steeds wordt geactiveerd, het alarmsysteem wordt steeds op scherp gezet waardoor sensoren in je lichaam extra gevoelig zijn.
In dit filmpje zie je wat chronische pijn is,
welke factoren een rol spelen en wat je zelf kunt doen.
Pijneducatie
Miljoenen hersencellen leggen elk moment van de dag nieuwe verbindingen aan. Dit zorgt ervoor dat wij als mens in staat zijn om nieuwe dingen te leren.
Wanneer je lange tijd pijn hebt, is je brein enorm goed geworden in het produceren van pijn. Het positieve nieuws is dat je brein ook kan leren om weer minder gevoelig te reageren. Je kunt je brein trainen om anders om te gaan met pijn. Pijneducatie kan hierbij helpen. Dit is een behandeling met een brede aanpak waarbij je inzicht krijgt in wat chronische pijn is en hoe je er beter mee kunt omgaan in het dagelijks leven. Bij veel hoofdpijnpoli’s is kennis aanwezig op het gebied van pijneducatie. Er zijn ook fysiotherapeuten die zijn gespecialiseerd in pijneducatie.
Leefstijl en mentale veerkracht
Er zijn veel verschillende aspecten die invloed hebben op hoe je pijn ervaart. Je kunt zelf ook veel doen om beter om te gaan met de pijn. Bekijk bijvoorbeeld of je op het gebied van eten, bewegen en slapen dingen kunt verbeteren.
Ook je mentale welzijn speelt een belangrijke rol bij chronische pijn.
Besef wel dat chronische pijn complex is. De veranderingen in je lichaam zijn niet van de ene op de andere dag ontstaan. Er is dus tijd en geduld nodig voordat je resultaat ziet.